Dutch Design Daily

1 / 4

By

By

By

By
Toon Lauwen www.louiskalffinstituut.nl

Een korte familiegeschiedenis

By 16-08-2015

ONE WEEK ABOUT Product Design door curator Toon Lauwen

“Ziet er gek uit, is duur en werkt niet. Dat moet wel Dutch Design zijn!” Tien jaar geleden liep ik samen met Joost Elffers langs Moss Gallery op de hoek van Green Street en Houston. Het schemerde in New York en we drukten onze neus nieuwsgierig tegen de etalageruit om te ontdekken wat er geëxposeerd werd. Voor ‘Where There is Smoke’ had Maarten Baas het hele designcanon van de 20ste eeuw zwart geblakerd en in epoxy gegoten: Thonets No. 14, Rietvelds Roodblauwe, Mackintosh’s Hill House en Eames’ LCW. Met familie ben je altijd verbonden, maar jezelf afzetten tegen de vorige generatie is ook een vanzelfsprekend proces, begreep ik uit de ondertitel ‘A Concise Family History’, die Maarten Baas aan de presentatie had meegegeven.

Dit thema werd vorig jaar voor mij weer actueel tijdens de voorbereiding van een spreekbeurt die Joost Elffers gaf aan het Wim Crouwel Instituut. Joost presenteerde een briljante bespiegeling – laconiek en liefdevol – op zijn vader Dick Elffers (1910-1990). Tijdens de voorbereiding vond ik een ‘sleutelstuk’ dat de breuk in 1938 tussen Dick Elffers en zijn leermeester Paul Schuitema in perspectief zette. De jonge Dick Elffers kreeg van Sybold van Ravesteyn zijn eerste monumentale opdracht voor een mozaïek achter een fontein in de Rivièrahal van Blijdorp. De beeldtaal was figuratief en vergelijkbaar met Elffers’ naoorlogse affiches die op de Franse schilderkunst geïnspireerd waren.

Ik bracht die ontwikkeling in verband met de ‘Discussie van Avezaath’, waarbij rechtgeaarde functionalisten Van Ravesteyns ornamentele bouwkunst in de ban deden. Maar volgens Joost had de breuk helemaal geen intellectuele maar een emotionele oorzaak: Dick Elffers had een verhouding gekregen met de vrouw van Schuitema, die de aandacht tekortkwam die Schuitema spendeerde aan ambitieuze filmprojecten (en socialisme).

Geschiedschrijving is formulering achteraf, daar had Job Smeets wel gelijk in.