28-09-2020

Dutch Design Daily

1 / 10

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By
Thonik www.thonik.nl

Architectuur die zichzelf onderstreept

By 28-09-2020

De gedurfde aanwezigheid van de gestreepte gevels van dit restaurant/kantoorgebouw aan de Wibautstraat in Amsterdam verraadt de achtergrond van de ontwerper van dit project, Thomas Widdershoven, medeoprichter van grafisch ontwerpbureau Thonik samen met Nikki Gonnissen. Het gebouw, waarin Thoniks eigen studio zal worden ondergebracht, is zijn eerste uitstapje naar de architectuur.

Ontworpen in samenwerking met MMX Architecten is het een stapeling van loft-achtige ruimtes gewikkeld in witte en donkergrijze strepen. Deze strepen zijn gemaakt van latten van hogedruk-laminaat, een materiaal dat in Nederland vooral bekend is onder de merknaam Trespa. De komende jaren zal het gebouw dienst doen als kantoor, maar het heeft een ingebouwde flexibiliteit waardoor het eenvoudig kan worden omgebouwd tot een appartementengebouw.

Het super-grafische patroon op drie façades van het gebouw is het tegenovergestelde van de opzettelijk verwarrende camouflage (dazzle painting) die voor het eerst tijdens de Eerste Wereldoorlog op oorlogsschepen werd aangebracht. In plaats van de vorm te verdoezelen, onderstrepen de lijnen aan de buitenkant nadrukkelijk de vorm en compositie van het gebouw, met verticale lijnen voor de muren, horizontale lijnen voor de balkons en diagonalen voor de buitentrap die langs de voorkant van het gebouw loopt. Hiermee onderstreept de architectuur zichzelf in een zelfrefererende daad.

Even rationeel is de gevel van het gebouw, die niet meer dan een dunne bekleding van de betonnen muren is en precies 50% van de gevels vormt; de andere 50% bestaat uit glas van vloer tot plafond, met op elke verdieping een royaal hoekraam met uitzicht op de Wibautstraat.

Net als de buitentrappen en de balkons bieden de hoekramen ‘ogen op de straat’, die de verbinding van het gebouw met zijn omgeving verder benadrukken. Het restaurant op de begane grond draagt bij aan de stedelijkheid van dit project – en van de Wibautstraat.

De Wibautstraat was tientallen jaren een autocentrische stadssnelweg, die de contouren van de voormalige spoorlijn volgde die in de jaren veertig van de vorige eeuw is afgebroken. Hoewel enkele gebouwen langs de straat al vóór de naoorlogse aanleg neergezet zijn, is het grootste deel vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw gebouwd. Het is een unieke verzameling individuele en individualistische gebouwen, variërend van het majestueuze bakstenen traditionalisme van Friedhoff en een Corbusiaans eerbetoon van Ingwersen en De Geus tot een bruut complex van Van den Broek en Bakema en een diversiteit aan stadsvernieuwingswoningen uit de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw.

Toen de Wibautstraat nog vooral een verkeersader was, leek de architectuur niet meer dan een onbeduidend decor voor de passerende automobilist. Door de verbreding van de trottoirs ten koste van parkeerplaatsen en de herinrichting van de rijweg zelf, is het accent van de straat verschoven naar voetgangers en fietsers, met andere woorden naar het stadsleven. Ook de gebouwen aan de Wibautstraat hebben nu een prominentere plaats, waardoor hun voorheen onvolprezen persoonlijkheid zichtbaar wordt. In dit opzicht is het karakteristieke gebouw van Thonik zeer contextueel in een omgeving waar architecturale diversiteit heerst.

De Wibautstraat is een gewonere stedelijke omgeving geworden nu hij niet meer overwegend gemotoriseerd verkeer bedient, maar het is nog steeds geen typisch Amsterdamse straat, al is het moeilijk te zeggen wat dat tegenwoordig zou moeten inhouden, gezien de manier waarop gentrificatie en vertoeristisering grote delen van het centrum van Amsterdam in bezit hebben genomen. De Wibautstraat is zeker niet immuun geweest voor deze ontwikkelingen. De recente transformatie ervan is immers een product en expressie van gentrificatie en zelfs een beetje van vertoeristisering. Maar de straat is en blijft uniek: onmiskenbaar onderdeel van Amsterdam, maar absoluut uitzonderlijk in vergelijking met de rest van de stad. Dat geldt ook voor dit bijzondere gebouw, dat daarom volledig in zijn element is in de Wibautstraat.

Meer Thonik >

Tekst: Hans Ibelings
Foto’s: Ossip van Duivenbode