Publicaties

Dutch Design Daily

1 / 11

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By
Koert van Mensvoort www.mensvoort.com

Koert van Mensvoort – Forward to nature

By 10-01-2019

Interview door Viveka van de Vliet

Vooruit naar de natuur’, zou je een lijfspreuk van Koert van Mensvoort kunnen noemen. Want afgezien van het feit dat we in een gecultiveerde natuur leven die we zelf hebben vormgegeven, is het niet de wens van de filosoof, kunstenaar en wetenschapper om terug te keren naar de natuur en die te conserveren. In onze NextNature-wereld evolueren natuur en technologie mee met de mens.

Koert van Mensvoort denkt andersom. Als een filosoof die vragen stelt. Was de natuur perfect voordat de mens kwam en de aarde verpestte? Nee, wij zijn onderdeel van de natuur, maar we hebben onszelf erbuiten geplaatst. Alleen op zondag mag je erin wandelen. De natuurfundamentalisten gaan nog een stap verder: alleen vogels en dieren mogen er komen, de natuur is een no-go zone voor mensen. Kinderen worden opgevoed met het feit dat de natuur zielig is en gered moet worden. Terug naar de traditionele manier van de natuur beschermen en conserveren, dus. Pogingen om de natuur te beheersen, leiden tot een perfecte wereld, denken we naïef.

‘Het is een populaire gedachte dat door onze aanwezigheid de natuur verdwijnt’, zegt Van Mensvoort. Dat het een aanname is die bevraagd moet worden, was lang geleden al een eye-opener voor Koert van Mensvoort nog voor hij werkzaam was als filosoof en kunstenaar. Het leidde tot de documentaire in 2001 voor de VPRO: ‘Papa, het bos ruikt naar shampoo.’ Ook zijn tijd in de Bijlmermeer rond 2004 was bepalend. Wonen in een van de grootste vernieuwingsprojecten ooit, met ruimte flats de hoogte in en beneden een stadsjungle. De Oostvaardersplassen: ingepolderd. Het eiland op de Marker Wadden: opgespoten in opdracht van Natuurmonumenten. ‘Over dertig jaar wandelen we in die ‘natuur’, zegt hij, en ik gun iedereen de illusie, maar de oorspronkelijke natuur bestaat niet.’ Het thema “Broken nature: Design takes on human survival” voor de Triennale di Milano in 2019, zou hij anders willen formuleren. ‘Niet de natuur is stuk, maar ons beeld van de natuur.’

Dan beland je aan de andere kant van het verhaal: de ontdekking van technologieën die ons moeten bevrijden van de wilde natuurkrachten. De complexe en autonome technologieën zijn een natuur op zich. In de visie van Van Mensvoort is de natuur niet statisch, maar verandert die met ons mee; de natuur wordt cultuur en cultuur natuur, biologie wordt technologie en andersom.

De filosoof ziet het netwerk NextNature waar hij oprichter van is, als een visionaire boom, waaraan vruchten bungelen als kweekvlees, robots, gepersonaliseerde, genetisch gemanipuleerde visleren sneakers, of het Invitro Cook Book. Onderwerpen die hem fascineren en die je terugvindt in de speculatieve projecten als het Meat the Future project, over de potentie van laboratoriumvlees, Hubot, een uitzendbureau waar mens en robot symbiotisch samenwerken, en de Nano Supermarkt met vijftig speculatieve en provocerende nano technologieproducten.

Hij is niet voor niets filosoof. Hij bevraagt en vindt het leuk en nuttig om onze aannames en negatieve gedachten hierover te veranderen in een beter begrip, inzichtelijkheid en het meedenken over een wenselijk NextNature. Wat hij steeds beoogt, is dat er een balans ontstaat tussen biologie en technologie. Een harmoniemodel tussen een biosfeer die al miljoenen jaren evolueert en de razendsnel veranderende technosfeer.

In het provocatieve en speelse werk toont hij de kracht van het ontwerp. ‘Speculatief ontwerp entameert een discussie en creëert awareness, maar ik wil ook op een fundamenteel niveau een verandering teweegbrengen’, zegt de verkenner die voor de troepen uitloopt. Daarmee bedoelt hij: iets doen. Een goed en succesvol voorbeeld is een groot en meerjarige project waarmee Van Mensvoort ecologie en economie verbindt: de ECO Coin. Via een designbenadering wil hij daadwerkelijk de Eco-munt invoeren. Die verdien je met positieve acties die de ontbossing, de afname van biodiversiteit of klimaatverandering tegengaan. ‘Het is gek, of eerder hypocriet’, zegt hij, ‘dat je geld ontvangt als je een boom omhakt en het hout verkoopt. En dat je niets krijgt als je een boom plant. En hoe zou het tropisch regenwoud eruit zien als je wordt betaald om de bomen te laten staan?’

Het ecologische betaalmiddel wordt stap voor stap in verschillende lokale communities ingevoerd, voor het eerst op het DGTL Digital Festival waar de eco-munt standaard in de festival app was opgenomen. Sinds 2015 reikt Van Mensvoort jaarlijks de ECO Coin Award uit aan de meest ecologische held. Zo won Dave Hakkens de prijs voor zijn open source plastic recycling machine.

De belangstelling is groot. Veel bedrijven kloppen bij hem aan, de munt verspreidt zich als een olievlek. ‘Mijn droom’, zegt Van Mensvoort, ‘is dat je net als fair koffie, fair geld hebt. En dat kinderen dan vragen: “Hoe deden jullie dat vroeger, voor de ECO Coin?”’

Maar zijn grootste doel is: de mens redden. ‘Het is een wonder dat we zover gekomen zijn, vindt hij. ‘We bungelen als een onbelangrijke soort ergens helemaal onderaan, terwijl we denken dat we dominant zijn. Tegelijkertijd vind ik de mens prachtig en moet-ie gered worden zodat de toekomst voor toekomstige generaties beter is.’

www.nextnature.net

Met dank aan Connecting the Dots
Portretfoto door Boudewijn Bollmann