Compleet overzicht

Dutch Design Daily

1 / 22

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By

By
MaterialDistrict www.materialdistrict.com

MaterialDistrict Utrecht goes circular!

By 05-04-2022

MaterialDistrict Utrecht zet vol in op de Circulaire Economie. Omdat alles binnen de ruimtelijke inrichting uit materialen bestaat, valt er op dit gebied veel te winnen door over te stappen op duurzame materialen. Maar wat is een duurzaam materiaal?  Om het overkoepelende begrip duurzaamheid beter inzichtelijk te maken, hebben we het onderverdeeld in drie hoofdthema’s: Energietransitie, Circulariteit en Welzijn. Hieronder wordt elk van de thema’s toegelicht.  

Introductie
Nederland moet in het jaar 2050 volledig circulair zijn. Dat staat in het nationale programma Nederland circulair in 2050, dat de Nederlandse regering in september 2016 heeft gepresenteerd. Het ‘Take, Make, Waste’-model van de lineaire economie veroorzaakt veel milieuproblemen, waaronder klimaatverandering en plastic soep in de oceanen. Daarom moet dit model worden veranderd in het ‘Make, Use, Return’ model van een circulaire economie.

Energie Transitie
Het grootste deel van de economie, ongeveer 80%, draait nog steeds op fossiele brandstoffen. Door het verbranden van kolen, olie en gas komt CO2 vrij, wat bijdraagt aan klimaatverandering. Bovendien zijn fossiele brandstoffen niet hernieuwbaar; hoewel er veel discussie is over hoeveel fossiele brandstof er precies over is, zullen relatief gemakkelijk toegankelijke reservoirs van olie en gas hoogstwaarschijnlijk binnen 50 jaar verdwenen zijn. Daarom is het van cruciaal belang om alternatieve, hernieuwbare energiebronnen te gaan gebruiken, om de klimaatverandering tegen te gaan en een energiecrisis te voorkomen.

In 2019 presenteerde de Nederlandse regering het zogenaamde Klimaatakkoord waarin meer dan 600 afspraken zijn vastgelegd om de uitstoot van broeikasgassen te voorkomen. Zo moet in 2030 70% van alle elektriciteit uit hernieuwbare bronnen komen en moeten in 2050 7 miljoen huizen gasloos zijn.

Materialen kunnen helpen bij de energietransitie. We onderscheiden twee soorten: energiebesparende materialen en slimme materialen. Materialen die energie besparen zijn bijvoorbeeld isolatiematerialen, bij voorkeur gemaakt van duurzame materialen, zoals biobased of gerecycled materiaal (zie ‘Circulariteit’).

Dan zijn er nog intelligente materialen, dat zijn speciaal ontworpen materialen die één of meer eigenschappen hebben die op een gecontroleerde manier kunnen worden veranderd door externe stimuli, zoals stress, vocht, elektriciteit of licht. Deze veranderingen zijn omkeerbaar en kunnen worden herhaald. Slimme materialen vallen onder de energietransitie omdat zij in veel gevallen energieverslindende, complexe apparatuur kunnen vervangen, minder tot geen energie verbruiken en in sommige gevallen zelfs energie kunnen opwekken, zoals materialen met geïntegreerde zonnecellen.

Circulariteit
De wereldwijde behoefte aan grondstoffen neemt dramatisch toe. Tegelijkertijd gooien we veel materiaal weg, waardoor onnodig waarde wordt verspild, het milieu wordt vervuild en het klimaat verandert.

Uit de eerder genoemde Nederland Circulair in 2050 is het Grondstoffenakkoord (Grondstoffenakkoord) ontstaan, een afspraak tussen overheden bedrijven, vakbonden, natuur- en milieuorganisaties, kennisinstellingen, financiële instellingen en andere maatschappelijke organisaties om de transitie naar een circulaire economie mogelijk te maken. Ruim 330 bedrijven en organisaties hebben het Grondstoffenakkoord ondertekend.

De term circulariteit verwijst naar het (bij voorkeur onbepaalde) hergebruik van grondstoffen. Binnen dit thema onderscheiden we twee kringlopen: de biocyclus en de technocyclus.

Biocyclus
De biocyclus bestaat uit biogebaseerde materialen, d.w.z. materialen die zijn gemaakt van natuurlijke, levende bronnen. Deze bronnen kunnen plantaardig of dierlijk zijn, maar hebben gemeen dat ze hernieuwbaar zijn en zichzelf dus aanvullen. Hout of wol zijn voorbeelden van dit soort materialen. Binnen het thema van circulariteit zijn we op zoek naar biobased materialen gemaakt van zowel groene materialen als hun afvalstromen, zoals koffiedik, chitine (gemaakt van de schalen van schaaldieren), of mycelium (het wortelsysteem van schimmels). Bioplastic, al dan niet biologisch afbreekbaar, valt ook onder deze categorie. Daarnaast is biotechnologie een belangrijk onderdeel van de biocyclus. Deze term verwijst naar de manipulatie van biologische processen, waarmee materialen kunnen worden gemaakt of zelfs opgeruimd, zoals paddestoelen of bacteriën die plastic eten. Voorbeelden van biotech-materialen zijn mycelium ‘leer’, synthetische spinnenzijde, en SCOBY (een symbiose van micro-organismen die een dik gel-achtig membraan vormen).

Technocyclus
De term technocyclus omvat “technische” materialen, of niet-organische materialen die moeten worden bewerkt of gemaakt voor gebruik, zoals (petrochemische) kunststoffen, metaal, beton en glas. Al deze materialen worden gemaakt met eindige grondstoffen en zijn dus niet-hernieuwbaar. Nog meer dan in de biocyclus is het van belang dat deze grondstoffen met zorg worden gebruikt, zo lang mogelijk, en hun waarde behouden (hoewel, het streven is natuurlijk om dat ook met biobased materialen te doen). Materialen die nu op de stortplaats of zelfs in het milieu terechtkomen, moeten worden hergebruikt en bij voorkeur geupcycled, zodat ze een vergelijkbare of betere waarde krijgen dan in hun vorige leven.

Welzijn
Terwijl we nog nooit zoveel ziekten en aandoeningen hebben kunnen behandelen of genezen, gaat de volksgezondheid er op achteruit. We blijven meer binnen en zien dus minder zonlicht, bewegen minder omdat we meer zitten, werken langer, staren de hele dag naar een computerscherm, worden blootgesteld aan vervuilde lucht vol stank, stikstof en stofdeeltjes, enz. Depressie, zwaarlijvigheid en stress vieren hoogtij. We worden ziek van kunststoffen en lijm, die vaak vluchtige organische stoffen (VOS) bevatten, stoffen die schadelijke gevolgen hebben voor het milieu en de mens. Daarom staat welzijn in de gebouwde omgeving de laatste jaren in de schijnwerpers.

De term welzijn wordt in de breedste zin van het woord gebruikt. Voor een gezonde leefomgeving is het belangrijk om zoveel mogelijk natuurlijke materialen te gebruiken. Groene materialen hebben een rustgevende werking. Andere voorbeelden van gezonde materialen zijn materialen die ademen, die antibacterieel zijn, warmte- of vochtregulerend, akoestische materialen, materialen die de lucht zuiveren, of materialen die gewoon mooi zijn.

Niet alleen materialen in het interieur zijn belangrijk, ook bouwmaterialen kunnen bijdragen aan een gezondere leefomgeving. Materialen als CLT (Cross-Laminated Timber), NUR-HOLZ (houtbouwsysteem zonder lijm of spijkers), beton zonder cement, of stro zijn voorbeelden van zulke materialen.

MaterialDistrict Utrecht 2022
Werkspoorkathedraal, Utrecht
5 – 7 april, 2022
utrecht.materialdistrict.nl
werkspoorkathedraal.nl

Meer MaterialDistrict >