Social design en goed opdrachtgeverschap
One Week About Social Design door Cindy van den Bremen
Er was een tijd dat de ontwerper pas aanschoof als er al een designbrief lag. Daarin lag het programma van eisen en wensen vast en ging het met name om de vormgeving. De rol van de ontwerper in traditionele zin is ondertussen steeds meer opgeschoven naar het begin van het besluitvormingsproces. Als ontwerper wil je graag aanschuiven voordat bepaald is wat er moet komen: samen met de opdrachtgever de vraagstelling bevragen, afkaderen en daarmee de context en de opdracht bepalen.
Dat maakt ons werk soms lastig voor opdrachtgevers: ze willen niet alleen vooraf weten wat er uit hun investering komt, ze moeten dat ook nog eens intern kunnen verantwoorden. Je hebt daarom mensen nodig binnen een organisatie die de meerwaarde van (social) design inzien en kennis hebben van/ervaring hebben met design thinking. De uitkomsten zijn daarbij vooraf niet te voorspellen maar zeker interessant.
Zelf heb ik een keer een project gedraaid in het kader van PROUD, een project waarbij co-design het uitgangspunt was. We kregen de opdracht om Station Beukenlaan in Eindhoven samen met de betrokken stakeholders onder de loep te nemen. Het was een interessante opdracht, waarbij we samen met andere ontwerpers en betrokkenen mooie dingen hebben bedacht. Maar… het pad dat we moesten bewandelen was zo goed als uitgestippeld en dat voelde als een beperking. Het co-design met de gebruikers lijkt dan ondergeschikt, waarbij veel alsnog top-down wordt bepaald. Er moet ruimte zijn voor het ontwikkelen van een breder perspectief en vrijheid in het proces. Ontwerpen – en zeker co-design – is geen invuloefening!