Longread | Mark van Wageningen
Begin juli onderneemt ontwerper Mark van Wageningen / Novo Typo een reis naar Shenzhen in Zuid-China voor deelname aan de Unfold Art Book Fair, de conferentie Typography Fusion Sino Western Exchange en twee workshops.
Unfold Art Book Fair is een kunstboekenbeurs waar voornamelijk Aziatische uitgevers en onafhankelijke kunstenaars of ontwerpers hun nieuwe publicaties presenteren. Binnen China is dit het belangrijkste platform om nieuw werk te presenteren en collega’s uit het vakgebied te ontmoeten. Na een reeks van succesvolle en zeer druk bezochte edities in Shanghai is dit de eerste editie in Shenzhen op het vasteland van China. Shenzhen is een fascinerende stad gelegen in Greater Bay Area, niet ver van Hong Kong, Macau en Guangzhou (de Chinese benaming voor Kanton). Deze zeer jonge stad is binnen een periode van 30 jaar uitgegroeid van vissersdorp tot een hypermoderne miljoenenstad. De gemiddelde leeftijd van de inwoners is 28 jaar en de stad bruist van energie.
‘Als je wilt weten hoe China vroeger was, ga je naar Bejing. Als je wilt weten hoe China nu is, ga je naar Shanghai. Als je wilt weten hoe China in de toekomst zal zijn, ga je naar Shenzhen.’ Dit is een veelgehoorde uitdrukking in China.
Dit is de tweede keer in korte tijd dat ik de Greater Bay Area (het gebied waar de Pearl River uitmondt in de Zuid-Chinese zee) bezoek. In januari was ik op uitnodiging van de Chinese uitgever van mijn boek Type and Color in Shenzhen en Guangzhou voor een reeks presentaties en workshops. Het was toen erg leuk om te merken dat Chinese ontwerpers, uitgevers en culturele ondernemers belangstelling hebben voor mijn werk en ideeën. Tijdens dit bezoek is de basis gelegd voor nieuwe samenwerkingen. Mijn deelname aan de Unfold Art Book Fair is een gevolg hiervan.
Unfold Art Book Fair
Tijdens de Unfold Art Book Fair zijn veel nieuwe contacten gelegd met uitgevers, collega-ontwerpers en culturele ondernemers. Omdat er over het algemeen weinig Engels wordt gesproken heb ik assistentie mogen ontvangen van twee jonge Chinese designstudenten die als vertaler en tolk optraden. Het is een teken van respect wanneer een gesprek in het Chinees verloopt. Dit maakte de communicatie soepel waardoor er direct duidelijke afspraken werden gemaakt. Volgens Chinese gebruiken worden deze afspraken doorgenomen tijdens uitgebreide diners met veelvuldig toasten op de vriendschap tussen China en Nederland. Het proeven van de diversiteit van de verrukkelijke Kantonese keuken was een onvergetelijke belevenis.
De Unfold Art Book Fair werd zeer goed bezocht. Tijdens drie dagen kwamen er ongeveer zevenduizend bezoekers waardoor er soms lange wachtrijen ontstonden. Het was verbazingwekkend, en ook wel eervol, om de bereidheid van het publiek te zien om meer dan een uur te wachten. De belangstelling van het publiek voor het werk van de exposanten was zeer groot. De intrinsieke interesse van Chinese partners voor professionele samenwerkingen met buitenlandse ontwerpers is fantastisch en uitdagend om te mogen ervaren. Daarnaast was het ook leuk om te zien dat er een kleine expositie The Best Dutch Book Designs 2023 onderdeel was van de fair. De Nederlandse ontwerp- en architectuurcultuur, Dutch Design, krijgt veel aandacht in China.
Workshop Type and Color
Na de vierdaagse Unfold Art Book fair is een workshop Type and Color voor Chinese ontwerpers georganiseerd. Voor de Chinese ontwerpers, toch enigszins onbekend met het Latijnse alfabet, was het een goede kennismaking met het werk van Novo Typo. Het was erg fijn om te merken dat alle ontwerpers de Chinese vertaling van het boek Type and Color hadden gelezen en nu vanuit heel China kwamen om de workshop te volgen. Voor mij persoonlijk was het erg interessant om de basisstructuur van het Mandarijn-schrift te leren kennen en de mogelijkheden van een Chinees meerkleurenfont te bespreken met de fontdesigners.
Conferentie Typography Fusion Sino Western Exchange
De workshop was een onderdeel van de driedaagse conferentie Typography Fusion Sino Western Exchange, welke werd georganiseerd door SGDA (de Chinese variant van BNO). Op de derde dag van de conferentie werden er presentaties gehouden door vijf verschillende ontwerpers. Drie jonge ontwerpers uit Hong Kong, Macao en Guangzhou, een zeer ervaren ontwerper uit Bejing en mijzelf toonden hun werk en deelden hun ervaringen. Na afloop was er een paneldiscussie over culturele verschillen en overeenkomsten binnen grafisch ontwerp. Het is erg boeiend om te zien en te bespreken hoe deze top-ontwerpers met verschillende culturele achtergronden het vak grafisch ontwerp benaderen en daar een visuele invulling aan geven. Het was erg eervol om mijn werk, ideeën en concepten te mogen delen met een dergelijk professioneel publiek. Ik vond het verfrissend om te ervaren en te begrijpen hoe deze ontwerpers hun traditie kunnen visualiseren in een modern hedendaags ontwerpbenadering en daarbij een persoonlijke signatuur ontwikkelen. Het hedendaagse China en het Chinese (design)schrift is een terra incognita wat ik als (typo)grafisch ontwerper graag wil ontdekken.
SWCAC, Sea World Culture and Arts Center
De Unfold Art Book Fair en de conferentie Typography Fusion Sino Western Exchange vonden plaats in het SWCAC, Sea World Culture and Arts Center. Het SWCAC is een prachtig gebouw van de Japanse architect Fuhimiko Maki. Het centrum is een interessante mix van museale cultuur: het Victoria and Albert Museum uit London heeft er een dependance, maar huisvest ook een aantal concertzalen, restaurants en shops. Deze mix maakt het een intrigerend gebouw gelegen aan een prachtige locatie aan de baai met een betoverend uitzicht. Het SWCAC visualiseert een fascinerende Chinese visie hoe cultuur en commercie met elkaar samenkomen op een locatie.
Workshop XiaoYan Institute for Art and Design
Tot slot is er een driedaagse workshop gegeven aan studenten van het XiaoYan Institute for Art and Design. De jonge studenten hebben in drie dagen een kennismaking kunnen ervaren met het werk van Novo Typo. Het is opnieuw erg fascinerend om te zien wat voor invulling zij, met hun culturele achtergrond, geven aan de workshop. Het is leuk en leerzaam voor mij als ontwerper om te mogen werken met deze jonge generatie Chinese toekomstige ontwerpers. Opnieuw ben ik aangenaam verrast door hun motivatie om te willen leren en hun interesse voor andere ontwerpbenaderingen of culturen. De wil om te leren en de openheid om kennis te willen delen is iets wat mij opnieuw is opgevallen tijdens de twee workshops. Dit vind ik kenmerkend voor alle mensen die ik tijdens mijn verblijf heb ontmoet.
China is een zeer fascinerend land, zeker wanneer je samenwerkingen met Chinese partners wilt ondernemen. De Chinese mindset is erg verschillend van de traditionele Europese kijk op de dagelijkse gang van zaken. Het is van belang om te realiseren dat wanneer je China en haar inwoners wilt begrijpen je bereid moet zijn om niet te oordelen met een ‘westerse bril’. Een samenwerking met een Chinese partner is gebaseerd op wederzijds respect die veel verder gaat dan een zakelijke overeenkomst zoals die in Europa gebruikelijk is. Wederzijds respect is de basis voor samenwerking tussen Chinese en Nederlandse ontwerpers. Ik ben van mening dat wij op veel verschillende gebieden zeer veel van elkaar kunnen leren.
China is een land wat zich langzaam maar zeker openstelt voor reizigers uit Europa. De visum plicht voor Nederlanders is afgeschaft voor reizen van maximaal vijftien dagen. Dit maakt een bezoek zeer aantrekkelijk waardoor er veel mogelijkheden voor samenwerkingen in de toekomst ontstaan. Ik heb zeer veel leuke en interessante mensen ontmoet en veel verschillende visies gehoord en besproken. Dergelijke gesprekken vormen mij als ontwerper en als mens. De mogelijkheden en de kansen voor samenwerking die personen en organisaties in China bieden zijn zeer groot. Ik hoop daarom nog vaak terug te keren.
