In het Amsterdamse Museum Het Schip is de tentoonstelling Ongekend talent: Vrouwen van de Amsterdamse School geopend. Met divers werk besteedt de expressieve, kleurrijke expo aandacht aan het onderbelichte werk en leven van vrouwelijke kunstenaars uit het interbellum binnen deze kunst- en architectuurstroming.
De tentoonstelling Ongekend talent, vormgegeven door kostuum- en decorontwerper Tatyana van Walsum, spreekt alle zintuigen aan met diverse objecten. Van meubels en textiel tot grafisch werk, architectuur, maskers, sieraden en keramiek. Persoonlijke verhalen komen tot leven met foto’s, video’s, dagboeken en brieven. Via hun werk maak je kennis met de periode waarin deze vrouwen werkten, het interbellum (1918-1939). Een tijd waarin emancipatie en idealen botsten met conservatievere opvattingen over de samenleving.
Margaret Kropholler (1891-1966), de eerste vrouwelijke architect van Nederland, was een ware pionier. Zo kwam ze met het idee voor het verenigen van woningen, winkels en recreatie in één gebouw, waarmee Le Corbusier veertig jaar later met zijn Unité d’Habitation wereldberoemd werd. Tine Baanders (1890-1971) was destijds een van de weinige vrouwelijke grafische kunstenaars. Louise Beijerman (1883-1970) koos als beeldhouwer voor zwaar fysiek werk dat als ongeschikt voor vrouwen werd gezien en ging daarmee recht tegen de stroom in. Deze drie vrouwen staan centraal op de tentoonstelling, maar daarnaast is werk te zien van onder anderen grafisch kunstenaar Fré Cohen, dessinontwerper Marie Kuyken, keramist Lea Halpern, kunstschilder Else Berg en textielkunstenaar Agathe Wegerif-Gravestein. Ook is er aandacht voor vrouwen die in ateliers werkten. Ondanks hun artistieke invloed op het eindresultaat werd hun werk vaak uitsluitend ondertekend door een man. Hiermee laat de tentoonstelling de gelaagdheid van makerschap zien en schijnt het licht op vrouwen die nooit erkenning kregen voor hun werk.
Vijf vrouwen die nu actief zijn in de kunst en architectuur – Talisa Harjono, Liesbeth van der Pol, Arna Mackic, Lorien Beijaert en Cristina Flores Pescorán – vertellen in videoportretten hoe de verhalen en thema’s van de tentoonstelling zich verhouden tot hun eigen(tijdse) ervaringen.
Margaret Kropholler (1891-1966), de eerste vrouwelijke architect van Nederland, kreeg te maken met vele vooroordelen. Zo zouden vrouwen ongeschikt zijn om een bouwplaats te leiden. Zij blonk hier echter zo in uit dat juist zij de bouwplaats leidde op de Wereldtentoonstelling van Parijs in 1925. Kropholler was een echte pionier. Zo kwam ze met het idee voor het verenigen van woningen, winkels en recreatie in één gebouw, waarmee Le Corbusier veertig jaar later met zijn Unité d’Habitation wereldberoemd werd. In de tentoonstelling komt haar vernieuwende blik tot leven met indrukwekkende architectuurtekeningen, foto’s, meubels en schriften vol vooruitstrevende ideeën.
Grafisch kunstenaar Tine Baanders (1890-1971) vond vrijheid in het bruisende artiestenmilieu en de reizen die ze maakte met haar vriendin. Ze vond zichzelf steeds opnieuw uit en maakte zich diverse stijlen eigen. Ze was een van de weinige vrouwelijke grafische kunstenaars en verzorgde niet alleen de vormgeving, maar ook de illustraties van publicaties. Zo maakte ze vier omslagen voor het Amsterdamse School-tijdschrift Wendingen. Deze zijn samen met affiches, boekbanden, oorkondes en ander grafisch materiaal te zien op de tentoonstelling.
Louise Beijerman (1883-1970) koos als beeldhouwer bewust voor dit zware fysieke werk dat lang als ongeschikt voor vrouwen werd gezien. Daarmee ging ze recht tegen de stroom in. Ze maakte werk voor prominente Amsterdamse School-kunstenaars zoals Michel de Klerk en Piet Kramer. Beijerman is vrijwel geheel uit de geschiedenis geschreven. De tentoonstelling zet haar weer in de schijnwerpers met portretkoppen, autonoom werk, schetsboeken en de Wendingen-omslag die ze ontwierp bij het overlijden van De Klerk.
Ongekend talent: Vrouwen van de Amsterdamse School
Museum Het Schip, Amsterdam
26 september 2025 – 28 juni 2026
hetschip.nl
Fotografie tentoonstelling: Marcel Westhoff
