Dit jaar zijn ontwerper Jack Brandsma en beeldend kunstenaar Hester Oerlemans de artists-in-residence van PROTO, het jaarlijkse Art & Design Festival van Zwolle. Hiervoor hebben ze samen met studenten van verschillende Zwolse opleidingen de tentoonstelling (OP)NIEUW gemaakt.
Het werk van Brandsma en Oerlemans is hierbij het uitgangspunt. Beide makers gebruiken vaak bestaande (beeld)elementen om nieuwe sculpturen te maken. Met minimale ingrepen weten ze zo een bestaand iets om te zetten in een totaal nieuw beeld, vaak met een vervreemdend effect. Hun eigen werk kan daarbij ook het startpunt zijn voor een nieuw beeld. Vanuit deze gedachte zijn Brandsma en Oerlemans voor (OP)NIEUW samen met studenten op zoek gegaan naar bestaande voorwerpen die het startpunt kunnen zijn voor nieuwe werken.
Vanaf het begin van het project hebben Brandsma en Oerlemans samen met de studenten de ruimte van hun tentoonstelling ook als uitgangspunt genomen. Een ruimte kun je tenslotte ook als bestaand beeld zien; welke ingrepen zijn er nodig om hiervan de betekenis te veranderen? Hoe maak je je een ruimte eigen? Zo reageren de makers hier met gestapelde zuilen op de pilaren die in het midden van de Tuinzaal staan, en verwijzen de folies op het raam naar onder andere een werk uit de collectie van Museum de Fundatie, Rij van elf populieren in rood, geel, blauw en groen van Piet Mondriaan.
Jack Brandsma
Voor Jack Brandsma is het materiaal bij het maken van zijn ontwerpen altijd het uitgangspunt. De laatste jaren vraagt hij zich af of het werken met kunststof nog wel toekomstbestendig is. Hij onderzoekt in zijn nieuwste werken dan ook steeds meer mogelijkheden om met andere, meer natuurlijke materialen te werken. Denk daarbij bijvoorbeeld aan bio-kunststoffen, maar ook aan hennepvezels en aardappelzetmeel.
In (OP)NIEUW laat Brandsma zien hoe hij bijna altijd uitgaat van zijn eigen eerdere ideeën en bestaande ontwerpen. Zo werkt hij al meer dan twintig jaar aan zijn Major Tom Family lampen. Deze serie is ontstaan in 2003, toen Brandsma een nieuw interieur ontwierp voor de mediatheek van Academie Minerva. Hij maakte toen een interpretatie van de geëmailleerde industrielampen die er al hingen. Hiervoor voegde hij onder andere een rand toe aan het originele ontwerp. Inmiddels heeft hij de lamp al heel vaak opnieuw geïnterpreteerd. Een van de laatste versies van Major Tom bestaat, in lijn met Brandsma’s fascinatie voor nieuwe materialen, uit PLA bio-kunststof, aardappelzetmeel en miscanthusvezels.
Interieurarchitect en productontwerper Jack Brandsma (1969) studeerde aan het Royal College of Art in Londen en behaalde hier in 2001 zijn master in Design Products. In 1997 haalde hij zijn bachelor Interieurarchitectuur aan de Academie Minerva in Groningen.
Hester Oerlemans
Met haar veelvormige werk reageert Hester Oerlemans met een poëtische, maar soms ook kritische, blik op haar omgeving. In (OP)NIEUW laat ze verschillende werken zien die uitgaan van herhalingen, stapelingen en bestaande beeldelementen. Het Vissengordijn verwijst bijvoorbeeld naar een schilderij van René Daniels, Hollandse Nieuwe ontdekt hoe Hollandse Nieuwe smaakt, uit 1982. Op het werk van Daniëls eten de vissen elkaar op, vanuit de gedachte dat als de vissen zouden weten hoe lekker ze zelf zijn, ze elkaar allemaal op zouden eten en wij met niks achter zouden blijven. Oerlemans speelt met dit gegeven door visaas in alle kleuren en vormen aan elkaar te rijgen tot een gordijn. Zo geeft ze een bestaand idee een nieuwe betekenis en stelt hierbij de vraag: wie is aas en wie is jager?
Dagelijkse gebruiksvoorwerpen weet Oerlemans een nieuwe lading te geven door ze uit te vergroten, te vervormen of op een nieuwe manier te combineren. Zo is Hang it all een uitvergroting van de gelijknamige kapstok van het bekende designer-duo Charles & Ray Eames uit 1953. En SEAT is de zitting van een kantinestoel , die Oerlemans heeft dubbelgevouwen door deze te verhitten. De associatie met de snavel van Donald Duck is snel gemaakt.
De Nederlandse kunstenaar Hester Oerlemans (1961) woont en werkt al meer dan twintig jaar in Berlijn. Haar tekeningen, schilderijen en installaties maken het herkenbare ongewoon.
(OP)NIEUW: Jack Brandsma, Hester Oerlemans & Studenten
Museum De Fundatie, Kasteel Het Nijenhuis
Heino/Wijhe
t/m 21 september 2025
museumdefundatie.nl
Fotografie: Peter Tijhuis, Kasper Veenstra (opening tentoonstelling)
